'Zonder pillen had ik allang zelfmoord gepleegd'
PORTRET IN DE GREEP VAN DEPRESSIES
Volgens studies kampen meer dan 20 miljoen Europeanen met een depressie. In Vlaanderen zouden minstens 200.000 mensen die verwoestende ziekte hebben. Magda (62) lijdt al 27 jaar aan depressies. 'Ik durf het niet te vertellen. Ik voel me al genoeg een lastpost.'
Magda kende een zorgeloze jeugd. Ze groeide op in een gezin met zeven kinderen en trouwde met een leuke man. Haar ziekte kwam plots opzetten.
'Op mijn vijfendertigste was ik getrouwd, had ik een zoontje van zeven en had ik tot aan de geboorte gewerkt in een ziekenhuis in Hamme. Al enkele jaren sloop er een moeheid in mijn lichaam. Ik voelde dat ik niet honderd procent was, maar ik kon die vermoeidheid hoegenaamd niet plaatsen.'
Eindelijk de waarheid
Magda wachtte drie jaar om haar huisarts te raadplegen. 'Ik dacht altijd dat mijn toestand vanzelf zou verbeteren. Tevergeefs. Diep vanbinnen vermoedde ik dat ik aan een depressie leed, maar ik durfde er niet over te praten. Mijn arts lachte mijn analyse weg, hij sprak van wat vermoeidheid en schreef me pillen voor. Later werden de symptomen duidelijker: ik sleepte mij letterlijk door de dag, was snel geëmotioneerd, weende makkelijk, zag mijn eetlust verdwijnen, kon moeilijk de slaap vatten en voelde mijn levensenergie wegebben.'
Wie een depressie doormaakt, weet vaak zelf niet wat er aan de hand is. Ook de omgeving of zelfs de artsen herkennen het niet altijd onmiddellijk. Ondertussen was Magda 38 en raadpleegde ze enkele dokters. 'Ik wilde weten wat er met mij aan de hand was, maar niemand had tijd voor mij. Ze schreven allemaal iets voor en namen de moeite niet om naar mijn verhaal te luisteren.'
'Uiteindelijk was een dokter duidelijk in zijn diagnose. Hij zei: mevrouw, je lijdt aan een depressie. Ik was echt blij dat ik mijn ziekte kende.'
Bij depressie is er sprake van een sombere stemming, geen interesse en plezier meer in de dingen van het leven. Iemand die depressief is, voelt zich vaak waardeloos en heeft schuldgevoelens. De dokter schreef Magda het geneesmiddel Sertraline voor. In 2007 was Sertraline het meest voorgeschreven kalmerend middel op de kleinhandelsmarkt van de Verenigde Staten, met 29.652.000 voorschriften. Sertraline verbetert de stemming en vermindert angsten.
'Ik neem nu al bijna twintig jaar Sertraline', geeft Magda toe terwijl ze koffie drinkt. 'Die medicatie onderdrukt een opkomende depressie, geeft me energie, maar ik moet ze levenslang consequent innemen. Ik heb ooit geprobeerd mijn medicatie af te bouwen, maar ik herviel in mijn oude symptomen.'
Ondanks de pillen kwamen de depressies vaak weer opzetten. Magda praat rustig en doordacht. 'Dagelijks neem ik nu twee pillen van vijftig milligram, maar ik voel exact wanneer ik de dosis moet opdrijven. De voorbije zomer had ik weer mijn uitgesproken klachten: ik werd traag, neerslachtig, prikkelbaar, mijn concentratie viel weg en ik trok mij op mijn eilandje terug. Ik wist meteen dat ik drie of vier pilletjes moest innemen om er weer bovenop te komen.'
De bijsluiters van Sertraline weigert Magda te lezen. 'Gelukkig zijn de lettertjes klein', reageert ze. 'Als ik de bijverschijnselen zou lezen, zou ik al die symptomen opeens ergens voelen opduiken.' Magda doelt op autosuggestie, het verschijnsel dat eigen gedachten een effect hebben op het lichaam.
Erfelijk
Tot op vandaag probeert Magda haar depressies te verdoezelen. 'Als ze opkomen, verhoog ik mijn dosis enkele weken, maar ik durf het niet te vertellen. Ik voel mij al genoeg een lastpost. Uit respect voor mijn man en vrienden minimaliseer ik mijn aandoening. Ik besef heel goed dat ik geluk heb dat mijn man bij mij blijft. De scheidingen bij mensen met een depressie zijn niet te tellen. Ik begrijp trouwens niet goed waarom mijn man bij mij blijft. Hij moet mij wel heel graag zien.'
Magda geeft mee dat ze zonder medicatie in een constant zware depressie zou zitten. 'Een depressie hindert mij in het dagelijks en sociaal functioneren. En het niet kunnen functioneren leidt dan weer tot een nieuwe depressie. Het is een vicieuze cirkel en dat besef ik. Zonder pillen zou ik zelfmoord plegen, ook al besef ik dat ik een man en een zoon heb. Als je depressief bent, telt maar één ding: hoe raak ik hier uit? En bovendien voel je jezelf een lastpost. Je vraagt je af of de nabestaanden niet beter af zouden zijn zonder jou.'
Naar de oorzaak van haar depressies blijft Magda gissen. 'Ook al is het wetenschappelijk niet bewezen, toch ben ik ervan overtuigd dat mijn ziekte erfelijk is bepaald. Een tante en een oom hebben heel hun leven gekampt met een depressie. Ik heb nog een zus die aan depressies lijdt. Dus moet het toch erfelijk zijn?'
'Mijn broer Paul pleegde op zijn 46ste zelfmoord. Ook hij leed aan een zware depressie, maar hij kon er nergens over praten. Ik vermoedde dat hij depressief was en probeerde op hem in te praten, maar alle hulp kwam te laat. Ik heb nog mensen uit de hulpvereniging gecontacteerd. Paul had tenslotte een vrouw en een kind. Hij zag het niet meer zitten en stapte heel bewust uit het leven.'
'Onlangs gooide de Duitse doelman Robert Enke, die al jaren aan een zware depressie leed, zich onder de trein. Dat voorval deed mij heel erg aan Paul denken. De dood van Yasmine ook.'
Niet ijzersterk
Als Magda haar persoonlijkheid onder de loep neemt, is ze hard. 'Ik mag niet veel tegenkomen', analyseert ze. 'Ziekte en verval kan ik nauwelijks aan. Ik ben geen ijzersterke vrouw. Ik heb geen grote problemen, ik ben niet failliet, mijn relatie zit goed, ik heb eigenlijk alles om gelukkig te zijn. Alleen de druk en de verwachtingen van de samenleving vallen me zwaar.'
'Niet dat ik geen karakter of doorzettingsvermogen heb, want dat krijgen wij snel als verwijt naar ons hoofd geslingerd. Er zijn mensen die zeggen dat ik me laat gaan, profiteer en een luierik ben. Daarom verzwijg ik vaak mijn depressies. Als ik ze voel opkomen, blijf ik gewoon thuis omdat mensen zich moeien met mijn ziekte. Sommigen zeggen zelf dat ik mij verplicht moet laten opnemen.'
Ook al zorgt de medicatie voor een 'genormaliseerd' bestaan, toch heeft Magda het moeilijk met haar aandoening. 'Ik had mijn leven enigszins anders voorgesteld. Ik kan bijgevolg onmogelijk een superoptimist zijn. Nee, ondanks de uppers ben ik een zwartkijker.'
Toch probeert Magda haar leven zinvol uit te bouwen. 'Ik volg dansles, ik ga turnen, ik zit in het bestuur van KVLV (Katholiek Vormingswerk Landelijke Vrouwen) en ik zet mij in bij de katholieke seniorenvereniging OKRA (Open, Kristelijk, Respectvol en Actief). Ik vecht voort en hoop dat het morgen met mij beter wordt. Ook al weet ik dat ik nooit van mijn depressies zal genezen. Maar hoop doet leven.'
Praten over een depressie blijft in Vlaanderen een taboe. 'Gelukkig kan ik terecht bij een zelfhulpgroep. Dat is mijn redding, daar luisteren de mensen naar mij. Maar daarbuiten voel ik de blikken en de vooroordelen. Ik merk toch dat ik hier en daar uit de boot val. Maar ik sluit me niet op. Er zijn gelukkig mensen die mij opvangen, steunen en moed inspreken.'
Magda heeft nog voor één ding angst. 'Ik hou mijn hart vast dat mijn zoon ooit depressies krijgt. Dan ben ik liever twee keer zo zwaar ziek als nu. Ik wens het niemand toe.'
Publicatie : Het Nieuwsblad
Publicatiedatum : 06/12/2009
Auteur : © Philip Vanoutrive (pvo)